Jaskra – jej przyczyny, objawy, rodzaje i sposób leczenia

Okulistom całego świata znana jest już od ponad 150 lat jako „wyrachowana złodziejka wzroku”. Mimo tak rozwiniętej medycyny w dzisiejszych czasach, nadal nie są do końca wyjaśnione jej przyczyny. Niestety, jaskra, bo o niej mowa, jest chorobą nieuleczalną i borykać się z nią musimy do końca życia. Dzięki  odpowiedniej diagnozie zatrzymać możemy jedynie jej postępowanie i rozwój.

Jaskra według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) jest jednym z czołowych schorzeń nerwu wzrokowego, które prowadzi do całkowitej utraty wzroku. Uważana jest też za przewlekłą chorobę społeczeństwa XXI wieku. Jaskra przychodzi znienacka i przez wiele długich lat rozwijać może się zupełnie bezobjawowo i bezboleśnie. Cierpi  na nią ponad 67 milionów pacjentów z czego przynajmniej 6 milionów całkowicie straciło wzrok.

Przyczyny jej powstania nie są do końca wyjaśnione – choroba powstaje w wyniku nieprawidłowo podwyższonego ciśnienia  w gałce oka. Gałka  wypełniona jest tzw. cieczą wodnistą i u zdrowego człowieka płyn ten wydostaje się swobodnie na zewnątrz gałki w kącie przesączenia. Jeśli jednak wyciek cieczy zostaje z jakichkolwiek przyczyn zatrzymany, płyn zbiera się w oku i powoduje wzrost ciśnienia, a także ucisk na nerw wzrokowy. Konsekwencją tego jest oczywiście zanik tego nerwu i utrata wzroku.

Istnieje kilka czynników, które niewątpliwie zwiększają ryzyko wystąpienia tej choroby. Należą do nich:

• Wiek powyżej 40-stego roku życia,
• Problemy kardiologiczne,
• Częste migreny,
• Podwyższony cholesterol,
• Dziedzicznie,
• Krótkowzroczność, nadwzroczność,
• Palenie papierosów,
• Cukrzyca lub miażdżyca,
• Nieustannie zimne dłonie i stopy,

Choć jaskra przeważnie nie daje żadnych objawów i jak mówi prof. Jerzy Szaflik z Centrum Mikrochirurgii Oka Laser zmiany dla pacjenta są wręcz nieuchwytne, to warto zwrócić uwagę na pewne symptomy, które powinny skłonić nas do wizyty u specjalisty.

Główne sygnały ostrzegawcze to:

• Łzawienie oczu,
• Mroczki, kiedy patrzymy np. na świecącą żarówkę,
• Problemy z przystosowaniem wzroku do ciemności,
• Wymioty,
• Zaburzenia widzenia,

Jeśli chodzi o podstawową klasyfikację jaskry wyróżnić możemy jaskrę z otwartym i zamkniętym kątem przesączania.

Jaskra otwartego kąta, inaczej pierwotna lub przewlekła to najpopularniejsza odmiana tego schorzenia i dotyka ok. 90% pacjentów. Jest wynikiem bardzo powolnego blokowania się kanalików, które odprowadzają ciecz wodnistą z oka. Niestety jest na tyle podstępna chorobą, że długo się ukrywa i trzeba się z nią zmagać już do końca życia.

Jeśli chodzi o jaskrę zamkniętego kąta, inaczej ostrą – daje ona wyraźne i niezmiernie uciążliwe objawy. Powstaje w wyniku zwężenia lub całkowitego zamknięcia kąta przesączania. Na pewno ważną wskazówką podczas diagnozowania tej choroby jest fakt, iż ostre objawy występują najczęściej tylko w jednym oku.

Jak wspominaliśmy na wstępie, jaskra jest chorobą  nieuleczalną. Dość szybka  i prawidłowa diagnoza pozwala jedynie zahamować jej postęp. Mimo ogromnych  postępów  w medycynie – absolutnie nie jesteśmy w stanie cofnąć zniszczeń, jakie poczyniła już ta choroba.

Jak mówi prof. Jerzy Szaflik z Centrum Mikrochirurgii Oka Laser, najczęściej wystarcza leczenie kroplami i regularna kontrola. Jeśli  choroba postępuje mimo ich stosowania , konieczne  jest leczenie chirurgiczne.

Najczęściej wykonywanymi zabiegami są : trabekulektomia, sklerektomia, a także zabiegi setonowe (implanty Ex-press) oraz kanaloplastyka.

W jaskrze zamkniętego kata bardzo ważnym zabiegiem jest  irydotomia laserowa (wycięcie  w tęczówce maleńkiego otworu, przez który odpływać będzie ciecz wodnista).

Prof. Szaflik zwraca uwagę na wysoka skuteczność coraz częściej wykonywanych nowych zabiegów małoinwazyjnych i endoskopowych. Mają one na celu ułatwienie odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej bądź zmniejszenie jej produkcji, a co za tym idzie – obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Główna przyczyną całkowitej utraty wzroku z powodu jaskry jest zbyt późna diagnoza. Zalecamy więc częste badania kontrolne, zwłaszcza jeśli jesteśmy w grupie ryzyka lub zaobserwujemy jakiekolwiek, najmniejsze nawet symptomy tej podstępnej choroby.

Centrum Mikrochirurgii Oka Laser
Klinika prof. Jerzego Szaflika